Rysie to jedne z najbardziej skrytych drapieżników Europy. Większość ludzi nigdy nie zobaczy ich na wolności, a przez dziesięciolecia wiedza o nich opierała się na rzadkich tropieniach i przypadkowych obserwacjach. Jak więc można skutecznie chronić gatunek, o którym wiemy tak niewiele? Przełomem okazała się nowoczesna technologia – obroże telemetryczne, które otworzyły zupełnie nowy rozdział w badaniach nad rysiami i ich reintrodukcją w Polsce.
Jeszcze przed kilkunastu laty rysie w Polsce były niemal widmami. W latach 90. populację szacowano na zaledwie około 200 osobników, a wiele wskazywało na to, że liczba ta nadal spada. Zrozumienie ich zachowań, tras migracyjnych i przyczyn śmiertelności było niemal niemożliwe – do momentu, gdy zaczęto wykorzystywać telemetrię GPS.
Dzięki reintrodukcji prowadzonej przez Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze (ZTP), rysie ponownie pojawiły się w zachodniej Polsce. Populacja w tej części Polski szacowana jest na co najmniej 100 osobników. Każdy ryś wypuszczany na wolność otrzymuje obrożę telemetryczną, która nie tylko pozwala śledzić jego losy, ale także dostarcza bezcennych informacji o skuteczności programu reintrodukcji.
Co tak naprawdę daje telemetria?
✅ Śledzenie tras wędrówek – Niektóre rysie potrafią pokonywać setki kilometrów, przemierzając lasy i pola w poszukiwaniu nowych terytoriów. Bez obroży nie mielibyśmy pojęcia o ich rzeczywistym zasięgu i wymaganiach siedliskowych.
✅ Monitorowanie zdrowia – Zmiana aktywności i nietypowe zachowania mogą świadczyć o chorobie, urazie lub osłabieniu zwierzęcia. Dzięki temu przyrodnicy mogą w porę interweniować i – jeśli to konieczne – podjąć działania ratujące życie.
✅ Ochrona miejsc wykoceń – Dzięki telemetrii widoczne jest miejsce, w którym rysica urodziła młode, można objąć taka strefę ochroną, wstrzymać prace leśne wokół gniazda.
✅ Zapobieganie konfliktom z ludźmi – Rysie czasem zbliżają się do zabudowań, szukając łatwego łupu lub schronienia. Telemetria pozwala to zauważyć i – jeśli potrzeba – podjąć działania zapobiegające ewentualnym konfliktom.
Jednym z najciekawszych odkryć dzięki telemetrii są wędrówki rysi. Wiadomo już, że te samotne drapieżniki mogą przemierzać imponujące dystanse – rekordziści pokonywali nawet kilkaset kilometrów! Z odczytów obroży wiemy, że miesięczne długości tras wędrówek wahały się od 5 do 418 km. Najdłuższe wędrówki odbywają samce w okresie rui, czyli od stycznia do marca.
Nie zawsze jednak telemetria służy jedynie badaniom. Zdarzały się sytuacje, w których sygnał obroży wskazywał na dłuższy brak ruchu – co pozwalało członkom ZTP sprawdzić, co się dzieje. Czasem chodziło o chorobę lub osłabienie, innym razem – o zagrożenie ze strony człowieka. Dzięki szybkim reakcjom udało się uratować niejedno zwierzę.
Dziś ochrona rysi nie jest już działaniem opartym na domysłach. Dzięki telemetrii mamy wgląd w ich życie, potrzeby i zagrożenia, a co najważniejsze – możemy skuteczniej je chronić. To przełom, który jeszcze kilkanaście lat temu wydawał się niemożliwy.
I choć rysie wciąż pozostają jednymi z najbardziej tajemniczych mieszkańców polskich lasów, to dzięki nowoczesnej technologii wiemy o nich więcej niż kiedykolwiek. A to dopiero początek tej fascynującej przygody!
Rysie i technologia – jak obroże telemetryczne pomagają ocalić gatunek
Rysie to mistrzowie kamuflażu – większość ludzi nigdy nie zobaczy ich na wolności. Jak więc można skutecznie chronić gatunek, o którym tak niewiele wiadomo? Odpowiedzią są obroże telemetryczne, które rewolucjonizują ochronę rysi w Polsce.
Dzięki telemetrii przyrodnicy śledzą trasy wędrówek, wiedzą, gdzie rysie się osiedlają, a także mogą szybko reagować na zagrożenia – np. jeśli zwierzę jest osłabione lub zbliża się do ludzkich siedzib. Monitoring pomaga też zapobiegać kłusownictwu i sprawdzać efektywność reintrodukcji.
Czy obroża przeszkadza rysiowi?
Nie! Jest bardzo lekka tak wykonana, aby jak najlepiej dopasować się do zwierzęcia. Po około półtora roku bateria się wyczerpuje.
Czy wiedzieliście, że niektóre rysie potrafią pokonać kilkaset kilometrów w poszukiwaniu nowego terytorium lub partnerki? Bez obroży nigdy byśmy się o tym nie dowiedzieli!
Dzięki ogromnej pracy Zachodniopomorskiego Towarzystwa Przyrodniczego w Dzikiej Zagrodzie w Jabłonowie, rysie wracają do zachodniej Polski. A nowoczesna technologia pozwala nam skuteczniej je chronić.
To, co kiedyś było niemożliwe, dziś staje się rzeczywistością – rysie przestają być duchami lasu, a my możemy im realnie pomagać.
📍 Wspierasz ochronę rysi? Udostępnij ten post, by więcej osób dowiedziało się o ich niezwykłym powrocie! 🐾
#LIFEprogramme #LIFEproject #LIFEprojects #LIFEAmplifier #EUGreenDeal #EUBiodiversity #EUpollinators #Natura2000
#ztp #zachodniopomorskietowarzystwoprzyrodnicze #dzikazagroda #żubr
#bisonbonasus #europeanbison #EuropeanWildlifeComebackFund #rewilding
@RewildingEurope @RewildingOderDelta @WWFPolska
Nadleśnictwo Spychowo, Lasy Państwowe Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Rewilding Oder Delta WWFPolska
@AsociacijaEkosistemuApsaugosCentras
Polish 
English