Projekt 101114131 — LIFE22-NAT-PL-LIFE LYNX PL LT DE „Expanding the range of the lynx population in northern Poland” ma na celu poprawę niepewnej sytuacji rysia euroazjatyckiego na skraju jego naturalnego zasięgu w Polsce (status ochrony gatunku „niekorzystny – zły (U2)”) oraz rozwiązanie zidentyfikowanych problemów i zagrożeń potwierdzonych m. in. raportem przedłożonym Komisji Europejskiej w 2019 r.

Głównymi celami projektu są:

1. Odtworzenie historycznego zasięgu metapopulacji rysi bałtyckich w Europie Środkowej poprzez stworzenie zróżnicowanych genetycznie lokalnych populacji typu „stepping stone” na obszarze Polski Północnej.

2. Stworzenie warunków do efektywnej dyspersji i przepływu genów w metapopulacji rysi bałtyckich w Polsce oraz poprzez populacje pomostowe na Litwie pomiędzy zwartym zasięgiem występowania gatunków w Europie Wschodniej a populacjami peryferyjnymi w Europie Środkowej, a ponadto umożliwienie naturalnego powrotu rysi także na niziny północno-wschodnich Niemiec.

3. Utrzymanie społecznej akceptacji dla statusu ochronnego rysia w Polsce, na Litwie i w Niemczech oraz uzyskanie wsparcia dla strategii ochrony i zarządzania bałtycką populacją tego gatunku w Polsce, opracowanej we współpracy z kluczowymi interesariuszami i partnerami z zagranicy.

Szczegółowo Projekt przeciwdziała głównym zagrożeniom zidentyfikowanym dla populacji rysia bałtyckiego w Polsce:

– Wysoka śmiertelność

– Niska zmienność genetyczna

– Brak łączności w obrębie metapopulacji w Polsce i na Litwie

– niska akceptacja społeczna

Projekt będzie realizowany przez:

– Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze (ZTP, Zachodniopomorskie Towarzystwo Przyrodnicze), ZTP jest beneficjentem koordynującym, który zrealizuje ponowne wprowadzenie rysi w północnej Polsce;

– Nadleśnictwo Spychowo – w północno-wschodniej Polsce utworzy ośrodek rehabilitacji rysi

– Stowarzyszenie Centrum Ochrony Ekosystemów (Litwa) jest partnerem, który pracuje nad zwiększeniem wiedzy i akceptacji dla obecności rysia na południu Litwy;

– Rewilding Oder Delta (Niemcy) – utworzy zespół terenowy, który będzie szkolony przez polski zespół i będzie zwiększał wiedze i akceptację dla obecności rysia w polsko-niemieckim regionie przygranicznym.

Cele projektu zostaną osiągnięte poprzez zapewnienie:

(1) zróżnicowania genetycznego grupy założycielskie z bałtyckiej populacji nizinnej (z własnego ośrodka hodowlanego ZTP, z innych ośrodków hodowlanych i ogrodów zoologicznych, potencjalnie także translokacji dzikich zwierząt) dla nowych lokalnych subpopulacji rysia lub dla podniesienia istniejących lokalnych subpopulacji rysia (utworzonych w ramach projektu „Powrót rysia do północno-zachodniej Polski” realizowanego przez ZTP w latach 2017-2023); obszar bezpośrednich działań reintrodukcyjnych w projekcie obejmuje północną część Polski, gdzie „Północny Korytarz Ekologiczny” biegnie od zachodniej do wschodniej granicy.

(2) kompleksowej opieki nad rysiami (przygotowanie zwierząt do powrotu do stanu dzikiego wraz z telemetrią; eliminacja zagrożeń takich jak świerzb poprzez monitorowanie wypuszczonych, telemetrycznych i leczniczych zarażonych rysi) wykonywanej przez zachodnią grupę terenową (ZTP w północno-zachodniej Polsce) oraz wschodnią grupę terenową, przeszkoloną przez ZTP;

(3) diagnostykę terenową na Litwie, np. poprzez monitorowanie rozproszenia rysi z Polski na Litwę;

(4) przygotowanie niemieckiego społeczeństwa do powrotu rysia poprzez powołanie i przeszkolenie zespołu terenowego z Rewilding Oder Delta, zespół będzie monitorował występowanie rysia na pograniczu polsko-niemieckim, a także będzie poprowadził warsztaty dla lokalnych społeczności;

(5) „Bibliotekę genotypową” rysia euroazjatyckiego do wykorzystania przy planowaniu działań ochronnych ex situ i in situ (identyfikacja osobników unikalnych genetycznie, określenie pochodzenia populacji), identyfikacja przepływu genów wśród populacji. Na początku dostępnych będzie około 150 genotypów z wcześniejszych projektów ZTP i WWF Polska oraz Instytutu Badań nad Ssakami PAN. Stanowią one podstawę „Lynx Genotype Libraries”, która będzie rozbudowywana w trakcie Projektu.

(6) wsparcie publiczne na rzecz utrzymania stanu ochrony rysia w Polsce i na Litwie, w tym wsparcie kluczowych zainteresowanych stron (m.in.: leśników, myśliwych):

Działania w ramach projektu zostaną przekazane zainteresowanym osobom ze społeczności lokalnych, w tym zostanie przeprowadzona ocena społeczno-gospodarczego wpływu działań planowanych w projekcie oraz zalecenia dotyczące działań mających na celu utrzymanie łączności ekologicznej wzdłuż Północnego Korytarza Ekologicznego oraz w lokalnej sieci obszarów N2000.


(7) wymianę wiedzy na temat najlepszych praktyk i doświadczeń związanych z ponownym wprowadzaniem rysia w Polsce i Europie w celu zapewnienia wykonalności strategii ochrony i zarządzania metapopulacją rysia bałtyckiego w Polsce, a tym samym trwałości rezultatów projektu.